Περιτονίτιδα

Γενικά

Η περιτονίτιδα είναι μια οξεία φλεγμονή του περιτοναίου, δηλαδή του ορογόνου υμένα ο οποίος, σαν λεπτή μεμβράνη, επικαλύπτει τα κοιλιακά όργανα και το εσωτερικό τοίχωμα της κοιλιάς. Πρόκειται για μια φλεγμονώδη αντίδραση σε οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στον περιτοναϊκό υμένα, και για τον λόγο αυτό οι αιτίες είναι πολλές. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιτονίτιδα είναι μια σοβαρή και επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.

Αίτια Περιτονίτιδας

Φυσιολογικά, εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας (που σχηματίζεται από τα δυο πέταλα του περιτοναίου) βρίσκεται μια μικρή ποσότητα ορώδους υγρού. Το περιτόναιο παράγει και απορροφά το στείρο μικροοργανισμών περιτοναϊκό υγρό, διατηρώντας σχετικά σταθερή την ποσότητά του (100 ml), περιορίζει τη διασπορά και συμμετέχει στην απομάκρυνση των βακτηρίων από την περιτοναϊκή κοιλότητα, επιτρέπει μετανάστευση φλεγμονωδών κυττάρων προς την περιτοναϊκή κοιλότητα και προστατεύει μηχανικά τα ενδοκοιλιακά όργανα.

Η φλεγμονή του περιτοναίου μπορεί να προκληθεί από την ελεύθερη ροή εντός της κοιλιάς:

• Αέρα
• Χολής

• Εντερικού υγρού και κοπράνων
• Γαστρικού υγρού και τροφών
• Αίματος
• Μικροβίων

Στα αίτια της περιτονίτιδας περιλαμβάνονται:

• διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης
• διάτρηση του έλκους του στόμαχου ή του 12δακτύλου
• διάτρηση του εντέρου, π.χ. λόγω περίσφυξης κήλης και νέκρωσης του εντέρου
• οξεία χολοκυστίτιδα
• ρήξη της χοληδόχου κύστης
• παγκρεατίτιδα
• οξεία απόφραξη του εντέρου – ειλεός
• αγγειακή εμβολή – θρόμβωση μεσεντερίων αγγείων
• διάτρηση Μεκελείου αποφύσεως
• οξεία εκκολπωματίτιδα
• ρήξη ή συστροφή ωοθήκης
• οξεία σαλπιγγίτιδα
• εξωμήτριος κύηση

Διάγνωση Περιτονίτιδας

Η διάγνωση της περιτονίτιδας τίθεται με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και με την κλινική εξέταση του ασθενούς από το ιατρό. Ο κλινικοεργαστηριακός έλεγχος που ακολουθεί περιλαμβάνει τη γενική εξέταση αίματος, βιοχημικό έλεγχο, ακτινογραφία κοιλίας και θώρακος, υπέρηχο και αξονική τομογραφία κοιλίας. Ενίοτε θα χρειαστεί να γίνει παρακέντηση ή περιτοναϊκή έκπλυση και εργαστηριακός έλεγχος του περιτοναϊκού υγρού.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η διάγνωση να τεθεί το συντομότερο δυνατό ώστε να μην κινδυνεύσει η ζωή του ασθενούς.

Ποια είναι τα συμπτώματα της περιτονίτιδας;

Τα συμπτώματα που θέτουν την υποψία περιτονίτιδας είναι τα εξής:

• οξύς και έντονος πόνος που επιδεινώνεται με την κίνηση του ασθενούς,
• ταχυκαρδία,
• εφίδρωση,
• ζάλη,
• αδυναμία,
• ναυτία και έμετος
• διάταση κοιλίας,
• ευαισθησία της κοιλιάς
• αναστολή αερίων και κοπράνων
• υπόταση
• πυρετός,
• ρίγος

Ποια είναι η θεραπεία της περιτονίτιδας;

Η περιτονίτιδα είναι μια σοβαρή και επικίνδυνη ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση νοσηλεία και αντιμετώπιση. Η θεραπεία της περιτονίτιδας είναι χειρουργική και στοχεύει στη διόρθωση της αιτίας, αν αυτό είναι εφικτό, και στον πλήρη καθαρισμό της περιτοναϊκής κοιλότητας, με έκπλυση όλων των οργάνων και καθαρισμό των φλεγμονωδων στοιχείων και ψευδομεμβρανών. Η χειρουργική αποκατάσταση του οργάνου που πάσχει είναι ύψιστης σημασίας (πχ επείγουσα σκωληκοειδεκτομή, συρραφή διατρήσης έλκους, αφαίρεση μεκελείου αποφύσης, χολοκυστεκτομή, αποκατάσταση ειλεού του εντέρου, εκτομή του πάσχοντος τμήματος του εντέρου και αναστόμωση ή εκστόμωση με ειλεοστομία ή κολοστομία, παροχέτευση πυοσαλπίγγας κλπ.). Αφου ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα πρέπει να γίνει σύγκληση του χειρουργικού τραύματος, αφού τοποθετηθούν παροχετεύσεις όλων των κοιλοτήτων και των κλειστών χώρων, προς αποφυγή μετεγχειρητικών συλλογών ή αποστημάτων.

Η θεραπεία της περιτονίτιδας περιλαμβάνει επίσης την ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και υγρών, τη χορήγηση πλάσματος ή αίματος και λοιπή υποστηρικτική αγωγή, ανάλογα με το περιστατικό.

Η πρόγνωση περιτονίτιδας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως την υποκείμενη κλινική κατάσταση του ασθενούς, την ταχύτητα της διάγνωσης και την επακόλουθη θεραπευτική αντιμετώπιση, αλλά βεβαίως και από την εμπειρία του χειρουργού. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και ορθά, η περιτονίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σηψαιμία, σηπτικό σοκ και θάνατο.